Il-croup

Il-croup hi kundizzjoni respiratorja komuni fit-tfal u tista’ twassal għal djuq fil-passaġġi tal-arja. Tiġri l-aktar fit-tfal bejn 6 xhur u 3 snin, għalkemm tista’ taqbad tfal akbar ukoll.

 Is-sintomi jinkludi vuċi maħnuqa, sogħla tixbaħ kelb jinbaħ, ħoss aħrax man-nifs (stridor), u nifs mgħaġġel u tqil. (Ara l-video clip hawn taħt biex tisma' l-ħoss ta' stridor).

Il-croup hija kkawżata minn virus jew alleġija (u għalhekk l-antibiotiċi ma jgħinux), u hi l-aktar komuni fix-xitwa. Is-sintomi għandhom ħabta jkunu agħar matul il-lejl. Il-marda taf ddum madwar ġimgħa imma ġeneralment tkun fl-agħar tagħha fl-ewwel żewġt iljieli.

It-tfal b’sintomi aktar qawwija jkollhom bżonn jiddaħħlu l-isptar għall-kura, li tkun tikkonsisti fi steroids (li jnaqqsu l-ifjammazzjoni u d-djuq fil-passaġġi tal-arja), u kultant adrenalina, ossiġnu, u rarament ikun hemm bżonn il-magna tan-nifs. Ħafna tfal bil-croup jistgħu jkunu kkurati d-dar wara li jkun eżaminahom it-tabib.


 Il-Kura d-Dar
  • Agħti l-mediċini li jiktiblek it-tabib.
  • M’hemmx evidenza li l-fwar jgħin (u jista’ jwassal għal xi samta aċċidentali).
  • Ikkalma u wennes lit-tifel.
  • Ħajjar lit-tifel jixrob (ilma, ħalib, eċċ) biex ma jixxottax mill-ilma.
  • Agħti paracetamol jew ibuprofen jekk it-tifel ikun mdejjaq bid-deni.
  • Iċċekkja kif ikun sejjer minn ħin għal ieħor, inkluż matul il-lejl.
  • Ħu jew erġa’ ġib it-tifel l-isptar jekk il-kundizzjoni tiegħu tmur għall-agħar jew jekk tħossok aktar inkwetata fuqu (ara hawn taħt).
Fittex Għajnuna Medika Urġenti

Jekk it-tifel ikollu xi wieħed minn dawn is-sinjali, mur mill-ewwel l-isptar jew ċempel 112:
  • Nifs mgħaġġel tant li ma jkunx jiflaħ jitkellem jew jiekol.
  • Ħoss aħrax man-nifs ('stridor').
  • Lewn kaħlani madwar il-ħalk jew il-ġilda tidher pallida.
  • It-tifel jidher wisq imdejjaq, imħawwad jew mħeddel iżżejjed.
  • Deni għoli jew ibeżlaq.
  • Il-ġenituri jħossuhom inkwetati fuq il-kondizzjoni tat-tifel jew jaħsbu li sejjer għall-agħar.
Ftakar
  • Il-croup hi marda ħafifa imma tista’ tiggrava malajr.
  • Is-sintomi huma agħar matul il-lejl.
  • Il-fwar ma jgħinx u jista’ jwassal għal xi samta aċċidentali.
  • Jekk in-nifs ikun mgħaġġel u batut, jew jekk it-tifel ikun jidher wisq imdejjaq, tiddawwarx biex tfittex għajnuna medika.
Hemm kundizzjonijiet oħra li jistgħu iwasslu għal diffikultà fin-nifs, bħall-ażma, bronchiolitis u wheezy bronchitis. Wieħed ma jippretendix li l-ġenituri jagħrfu dawn il-kundizzjonijiet, imma hu x’inhu, jekk it-tifel ikun qed ibgħati biex jieħu n-nifs, jew qed jieħu n-nifs mgħaġġel, tant li bil-kemm ikun jista’ jitkellem jew jixrob, il-parir tiegħi hu li tfittxu l-għajuna medika mill-ewwel, u jekk ikun hemm bżonn ħuduħ l-emerġenza. Fejn jidħol il-nifs, ma nistgħux nieħdu riskji.

Updated Jannar 2019.