Dr Joseph Mizzi

Kultant ikun diffiċli għall-ġenituri biex jiddeċiedu jekk jibaghtux lit-tifel/tifla tagħhom l-iskola jew iżommuhx id-dar. Fuq banda, ma jkunux jixtiequ jtellfuh mit-tagħlim; fuq il-banda l-oħra, jekk jibagħtuh, il-kundizzjoni tiegħu tista’ tmur għall-agħar, u jxerred il-mard lil sħabu u l-għalliema. Din il-gwida hi maħsuba biex tgħinek tieħu l-aħjar deċiżjoni. META GĦANDU JIBQA' D-DAR It-tifel għandu joqgħod id-dar f’dawn iċ-ċirkostanzi: Ma Jiflaħx – Jekk it-tifel jidher għajjien, imqanżaħ, jew imħeddel, żommu d-dar sakemm jirkupra saħħtu. Deni (temperatura aktar minn 37.5°C) – Jista’ jirritorna l-iskola meta jgħaddu 24 siegħa mingħajr deni. (Hemm xi infezzjonijiet li jkun meħtieġ perjodu itwal; it-tabib tat-tfal jiggwidak). Rimettar jew Dijarea – Jista’ jmur l-iskola wara 48 siegħa mingħajr dawn is-sintomi. (Jekk it-test tal-kokò juri bacteria, il-pedjatra jigwidak meta tibgħatu lura l-iskola). Sogħla Qawwija, Nifs Mgħaġġel jew Batut   – L-aħjar joqgħod id-dar jistrieħ sekemm is-...

  Il-hay fever (jew allergic rhinitis) hi kundizzjoni allerġika fl-imnifsejn, l-għajnejn, il-griżmejn, is-sinuses u l-widnejn. Madwar 20% tat-tfal ibatu b'din il-kundizzjoni. Tista' taffetwa ħażin il-kwalità tal-ħajja u għalhekk huwa importanti li ssir dijanjosi u tingħata kura effettiva. SINTOMI Is-sintomi tal-hay fever jinkludu: Għatis ta’ spiss, speċjalment filgħodu. Flissjoni ċara. Imnifsejn misdudin u nifs mill-ħalq. Ħakk fl-imnieħer, griżmejn u s-saqaf tal-ħalq. Għajnejn ħomor, idemmgħu u ħakk (allergic conjunctivitis) Il-hay fever tista’ twassal għal irqad ħażin, għejja u ħedla matul il-jum, u problemi fl-imġieba u fit-tagħlim fit-tfal. Il-hay fever jista’ jkun assoċjat ukoll mal-ażma u mal-adenoids ('laħam ħażin' wara l-imnifsejn). KAWŻI Dawn it-tfal ikunu sensittivi għal ħafna affarijiet, fosthom: Il-pollen (tas-siġar, ħaxix, fjuri, speċjalment fir-rebbiegħa). House dust mites (dud mikroskopiku li jgħixu fuq il-ġilda u jinstabu fit-trab u l-għabra). Il-pil...

Il-croup hi kundizzjoni respiratorja komuni fit-tfal u tista’ twassal għal djuq fil-passaġġi tal-arja. Tiġri l-aktar fit-tfal bejn 6 xhur u 3 snin, għalkemm tista’ taqbad tfal akbar ukoll. Is-sintomi jinkludi vuċi maħnuqa, sogħla tixbaħ kelb jinbaħ, ħoss aħrax man-nifs (stridor), u nifs mgħaġġel u tqil. Il-croup hija kkawżata minn virus (u għalhekk l-antibiotiċi ma jgħinux), u hi l-aktar komuni fix-xitwa. Is-sintomi għandhom ħabta jkunu agħar matul il-lejl. L-infezzjoni ddum madwar ġimgħa imma ġeneralment tkun fl-agħar tagħha fl-ewwel żewġt iljieli. It-tfal b’sintomi aktar qawwija jkollhom bżonn jiddaħħlu l-isptar għall-kura, li tkun tikkonsisti fi steroids (li jnaqqsu l-ifjammazzjoni u d-djuq fil-passaġġi tal-arja), u kultant adrenalina, ossiġnu, u rarament ikun hemm bżonn il-magna tan-nifs. Ħafna tfal bil-croup jistgħu jkunu kkurati d-dar wara li jkun eżaminahom it-tabib. Fittex Għajnuna Medika Urġenti Jekk it-tifel ikollu xi wieħed minn dawn is-sinjali, mur mill-ewwel l-isptar je...

Kif tista' tipproteġi lit-tarbija minn infezzjoni jekk xi ħadd mill-ġenituri jew mill-aħwa jkunu morda? Nissuġġerilek issegwi dawn il-pariri: 1. L-iġjene tal-idejn hi importanti. Aħsel idejk sewwa u ta’ spiss bis-sapun u l-ilma jew uża sanitiżer, speċjalment qabel ma tmiss lit-tarbija. 2. Ilbes maskra tal-wiċċ meta tkun viċin it-tarbija biex tnaqqas it-tixrid tal-qtar respiratorju. 3. Illimita l-kuntatt dirett mat-tarbija u evita li tbusha jew li tersaq wiċċ imb wiċċ magħha. 4. Naddaf u ddiżinfetta regolarment il-pumi tal-bibien, ġugarelli, u n-nappy changer. 5. Uża tissue jew il-minkeb biex tgħatti s-sogħla u l-għatis, u armi t-tissue immedjatament. 6. Jekk qed tredda’ lit-tarbija, kompli agħmel hekk, peress li l-ħalib tal-omm jipprovdi antibodies li jipproteġu lit-tarbija. Madankollu, aħsel idejk u ilbes maskra biex tevita t-trasmissjoni diretta. 7. Ara li hemm ventilazzjoni tajba fil-kamra (ħalli tieqa mbexxqa). Iftaħ it-twieqi regolarment sabiex tiċċirkola l-arja friska. 8...

L-irjiħat huma kkawżati minn viruses. M’hemmx bżonn antibiotiċi għall-irjiħat – taħlix flus għalxejn, evita s-side effects, u toħloqx mikorbi reżistenti!
Il-ġisem ifejjaq lilu nnifsu imma nistgħu ngħinu lit-tfal billi intaffu s-sintomi u jħossuhom ftit aħjar. Żomm f'moħħok li s-sogħla ddum madwar ġimgħa jew tnejn biex tgħaddi, u m'hemmx għalfejn tibqa' tieħu l-mediċini sakemm tieqaf għal kollox. Mhux l-ewwel darba li t-tfal żgħar jieħdu riħ ieħor f'dan il-perjodu, speċjalment jekk ikunu jattendu n-nursery, u s-sintomi jkomplu għal aktar fit-tul. Għall-imnifsejn fgati: fit-trabi uża sprej tas-saline u iġbed il-flissjoi b’pompa apposta. Għal tfal akbar, minbarra s-saline, uża decongestant sprej tat-tfal, speċjalment qabel l-irqad, u għal ftit ġranet biss. Għallimhom u nkoraġġihom jissofjaw sewwa. Għolli s-sodda jew uża mħadda (minn sena 'l fuq) biex ir-ras tkun fl-għoli. Vapour patch (mwaħħla mal-flokk jew vest minn ġewwa) jew vapour rub (midluk fuq is-sider, imma mhu...

Sintomi Is-sintomi tal-influwenza jinkludu: Deni għoli u li jitla' f'salt, u tkexkix ta’ bard. Uġigħ ta’ ras u uġigħ fil-ġisem. Telqa u ħedla kbira. Sogħla xotta u uġigħ fil-griżmejn. Nuqqas ta’ aptit, dardir, rimettar, u uġigħ ta’ żaqq. It-tfal morda bl-influwenza jħossuhom l-agħar fl-ewwel jumejn jew tlieta.  Tixrid Il-marda hi l-aktar komuni fix-xitwa. L-influwenza tinxtered faċilment, l-aktar meta t-tfal ikunu flimkien f’post magħluq (bħal fil-klassi tal-iskola jew xi party). Tinxtered permezz ta’ qtajriet fl-arja mis-sogħla jew għatis, u b’kuntatt dirett mal-bżieq mill-idejn jew oġġetti kkontaminati. It-tfal jxerrdu l-virus minn ġurnata qabel jimirdu sa ġimgha wara. Prevenzjoni L-aktar mod effettiv biex tipprevjeni l-influwenza huwa permezz tat-tilqima li tingħata kull sena f'Novembru u Diċembru. It-tilqima hi safe u s-side effects ħfief (ftit uġigħ fejn tingħata t-tilqima, xi uġigħ fil-ġisem u deni) li jgħaddu f'ġurnata jew tnejn.  It-tilqima ti...

L-iskarlatina (scarlet fever) hi infezzjoni kkaġunata mill-mikrobu msejjaħ streptococcus (Strep A). Tolqot l-aktar lit-tfal fl-età tal-iskola. Tissejjaħ hekk minħabba r-raxx ħamrani li joħroġ fuq il-ġilda. L-infezzjoni titfejjaq b’kors antibiotiċi, u b'hekk ikunu evitati komplikazzjonijiet fil-kliewi u rewmatiżmu. Kull sena jkun hawn xi każijiet ta’ skarlatina f’Malta, imma jiġu snin li jkun hawn aktar mis-soltu. Is-Sintomi Dawn huma s-sintomi tal-iskarlatina: Deni u tkexkix ta’ bard Il-griżmejn u ilsien iffjammati Il-glandoli tal-għonq minfuħin Raxx aħrax fil-ġilda (jinħass qisu 'sandpaper'), ħmura fuq il-wardiet tal-wiċċ u bjuda madwar il-ħalq. L-ilsien mgħotti b'lega bajda u aktar tard jidher minfuh (strawberry tongue). Linji ħomor fl-apt u postijiet oħra. Id-deni u l-ġriżmejn ħomor huma l-ewwel sintomi. Jista’ jkun hemm ukoll uġigħ ta’ ras u rimettar. L-għada li jitla’ id-deni jitfaċċa r-raxx fuq l-għonq u s-sider, li mbagħad jinfirex lejn id-dirgħajn u l-bqija tal...